Mεγάλες ελληνικές εταιρίες άρχισαν να κλείνουν συμφωνίες μακρόχρονης προμήθειας ηλεκτρισμού απ’ ευθείας με  παραγωγούς, κάνοντας πράξη τα πρώτα ΡΡΑ στη χώρα μας. Πρόκειται για μία νέα αγορά, που τώρα αναπτύσσεται, παρ’ όλα τα επιμέρους ρυθμιστικά εμπόδια και τις επιφυλάξεις, ειδικά όσον αφορά στο κλείδωμα της τιμής προμήθειας του ρεύματος  για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στην Ελλάδα, το πρώτο PPA “έκλεισε” το 2021 με την υπογραφή μεταξύ της Μυτιληναίος και του Ομίλου Εγνατία συμφωνίας για 200 MW ενέργειας από φωτοβολταϊκά. Στη συνέχεια τον Ιούνιο του 2022 έγινε γνωστή η συμφωνία μεταξύ της  Cero Generation και της Axpo. Η πρώτη θα κατασκευάσει μια ηλιακή μονάδα 100 MW χωρίς επιδότηση και το 70-80% της ενέργειας θα απορροφάτε από την Axpo για διάρκεια 10 ετών. Τον Μάιο του 2023, η Sofidel υπέγραψε PPA με την RWE και τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες μέσω  της εταιρίας Meton Energy S.A.Η συμφωνία προβλέπει ότι η κοινοπραξία θα παρέχει στη Sofidel περίπου 21 GWh για δέκα χρόνια.

Χθες,  η Ηρων ανακοίνωσε την υπογραφή ανάλογης συμφωνίας με τις εταιρίες RWE Renewables Europe & Australia και ΔΕΗ Ανανεώσιμες, μέσω της κοινοπραξίας τους ΜΕΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχε ανακοινωθεί σχετική συμφωνία της ΔΕΗ με τη ΒΙΟΧΑΛΚΟ ενώ σύντομα αναμένεται να οριστικοποιηθεί και η μακροχρόνια σύμβαση με τη  τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ.

Τα ΡΡΑ  και κυρίως τα “πράσινα”, δηλαδή οι συμβάσεις με παραγωγούς ηλεκτρισμού από ΑΠΕ,  αποτελούν  ένα από τα βασικά εργαλεία που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τόσο για την προβλεψιμότητα του κόστους ρεύματος όσο και για την περαιτέρω διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρισμού.

Στην Ισπανία, καθώς και στη Βόρεια Ευρώπη ο θεσμός έχει αναπτυχθεί περισσότερο. Το 2022, που ήταν ίσως η πιο διαταραγμένη χρονιά στα ευρωπαϊκά ενεργειακά χρονικά, ο όγκος της ηλεκτρικής ενέργειας που διατέθηκε μέσω ΡΡΑ μειώθηκε κατά 21% σε σχέση με το 2021, στα 8,4 GW από 10,7 GW,  σύμφωνα με στοιχεία της ελβετικής εταιρίας συμβούλων ενέργειας Pexapark. Ο αριθμός όμως των συμβάσεων PPAs αυξήθηκε κατά 4,5% σε 161, από  154 τον προηγούμενο χρόνο.

Το 80% του συνόλου των συμβάσεων  και το 83% του όγκου (7 GW από το σύνολο των 8,4 GW) αφορούν σε εταιρικά ΡΡΑ, τα οποία σε ποσότητα ηλεκτρισμού αυξήθηκαν κατά τουλάχιστον κατά 20% σε σχέση με τα  5,8 GW του 2021. Σε ότι αφορά τον αριθμό συμφωνιών ο ρυθμός αύξησης έφτασε περίπου 29%, με τη σύναψη 129 PPAs έναντι των 100 το 2021.

Στην Ισπανία διακινείται ο μεγαλύτερος όγκος ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ΡΡΑ στην Ευρώπη, με 3.217 MW. Ακολουθούν η Ιρλανδία με 907 MW, η Γερμανία με 683 MW, η Γαλλία με 631 MW, η Πολωνία με 543 MW και η Ιταλία με 320 MW.   

Βέβαια ακόμα, τα ΡΡΑ αφορούν σε πολύ περιορισμένες ποσότητες, σε σχέση με τον συνολικό όγκο του ηλεκτρισμού στην Ευρώπη.

Η πολύπλοκη δομή, η δυσκολία τιμολόγησης και η αβεβαιότητα για τις μελλοντικές εξελίξεις λειτουργούν ανασταλτικά, καθώς τα PPAs είναι συνήθως μακροπρόθεσμες συμβάσεις διάρκειας μεταξύ 10-20 ετών. Μία ανεπαρκής διαπραγμάτευση ή μια συμβατική ρήτρα μπορεί να επηρεάσει την απόδοση ενός τέτοιου συμβολαίου, είτε για τον καταναλωτή (αγοραστής), είτε για τον παραγωγό (πωλητής).

Τα ΡΡΑ χωρίζονται σε δυο βασικές κατηγορίες:   

• Τα εμπορικά PPA,  στα οποία τόσο ο παραγωγός ενέργειας όσο και ο αντισυμβαλλόμενος είναι μη κυβερνητικές οντότητες, όπως επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας, ή ένας μεγάλος καταναλωτής.

• Τα κυβερνητικά PPA, στα οποία ο αντισυμβαλλόμενος με τον παραγωγό είναι μια κρατική οντότητα που προσφέρει είτε ένα συμβόλαιο με τιμή που καθορίστηκε, μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας, επί της διαφοράς  (CfD) ή μία διοικητικά καθορισμένη τιμή,  Feed-in Tariff (FIT).

Και οι δυο τύποι έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα στην Ευρώπη με την Ισπανία και τις Σκανδιναβικές χώρες να πρωταγωνιστούν, αλλά και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη να διεκδικεί θέση στη νέα αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη γειτονική  Βουλγαρία,  τα δυο πρώτα PPAs «έκλεισαν» μέσα  στο 2022.  Και τα δύο έχουν 10ετη διάρκεια και αφορούν σε ενέργεια από φωτοβολταϊκά.  Στην Κύπρο το πρώτο PPA αφορά σε σύμβαση της Svea Solar ( προμηθευτής) με την εταιρία Evergy για 5 GWh ετησίως επί 10 χρόνια.